Công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng và vay viết tay
Trong các giao dịch vay mượn hiện nay, không ít người vẫn sử dụng hợp đồng vay viết tay thay vì thực hiện công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng. Hai hình thức này tuy đều là sự thỏa thuận vay tài sản, nhưng khác biệt lớn về giá trị pháp lý, tính bảo đảm và khả năng bảo vệ quyền lợi khi tranh chấp phát sinh. Bài viết dưới đây giúp bạn đọc hiểu rõ sự khác biệt giữa hai loại hợp đồng này, dựa trên quy định pháp luật mới nhất năm 2025.
>>> Xem thêm: Tiết kiệm thời gian, công sức với Dịch vụ sổ đỏ trọn gói uy tín tại Hà Nội
1. Căn cứ pháp lý điều chỉnh công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng
Công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng hiện được điều chỉnh bởi các văn bản pháp luật sau:
Bộ luật Dân sự 2015 (Điều 463 – 466, Điều 317 – 327) quy định về hợp đồng vay và thế chấp tài sản.
Luật Công chứng 2014 (sửa đổi, bổ sung năm 2023) quy định về trình tự, thẩm quyền công chứng hợp đồng.
Luật Đất đai 2024, có hiệu lực từ ngày 01/01/2025, quy định việc thế chấp quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở phải được công chứng hoặc chứng thực.
Luật Nhà ở 2023 quy định về công chứng thế chấp nhà ở, bao gồm nhà ở hình thành trong tương lai. Những quy định này là cơ sở để xác định khi nào hợp đồng vay bắt buộc phải công chứng và giá trị pháp lý của từng loại hợp đồng.
2. Khái niệm hai loại hợp đồng vay và điều kiện pháp lý
Theo Điều 4 Luật Công chứng 2014, công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng là việc công chứng viên chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của hợp đồng vay vốn có tài sản bảo đảm. Hợp đồng được công chứng tại phòng công chứng hoặc văn phòng công chứng, có hiệu lực ngay từ thời điểm ký và được công chứng viên đóng dấu xác nhận. Ngược lại, hợp đồng vay viết tay được lập dưới hình thức văn bản do các bên tự ký kết, không qua công chứng hay chứng thực. Pháp luật vẫn công nhận hiệu lực của hợp đồng này theo Điều 119 và Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015, nếu đáp ứng đủ điều kiện về năng lực chủ thể, nội dung, hình thức và mục đích. Tuy nhiên, hợp đồng viết tay không có giá trị pháp lý cao bằng hợp đồng đã công chứng, đặc biệt trong trường hợp xảy ra tranh chấp.
3. Điểm khác biệt giữa công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng và hợp đồng vay viết tay
Thứ nhất, về hình thức: hợp đồng vay thế chấp ngân hàng phải được lập thành văn bản, có công chứng viên xác nhận, trong khi hợp đồng viết tay chỉ cần chữ ký của các bên. Thứ hai, về giá trị pháp lý: hợp đồng công chứng có giá trị chứng cứ và thi hành ngay, được pháp luật bảo vệ mạnh mẽ; ngược lại, hợp đồng viết tay cần chứng minh thêm về chữ ký, ý chí tự nguyện khi có tranh chấp. Thứ ba, về tài sản bảo đảm: hợp đồng vay thế chấp ngân hàng luôn có tài sản bảo đảm như quyền sử dụng đất, nhà ở hoặc phương tiện, trong khi hợp đồng viết tay thường không có hoặc khó chứng minh quyền sở hữu hợp pháp của tài sản. Thứ tư, về rủi ro: hợp đồng công chứng giúp các bên giảm thiểu tranh chấp và dễ dàng đăng ký giao dịch bảo đảm, còn hợp đồng viết tay tiềm ẩn nguy cơ vô hiệu nếu vi phạm hình thức theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015.
Anh L vay 2 tỷ đồng tại ngân hàng Z, thế chấp bằng quyền sử dụng đất. Hợp đồng vay và thế chấp được công chứng tại Văn phòng công chứng H, sau đó đăng ký giao dịch bảo đảm tại Văn phòng đăng ký đất đai. Khi anh L không trả nợ đúng hạn, ngân hàng khởi kiện và Tòa án công nhận hợp đồng công chứng có hiệu lực thi hành ngay. Trong khi đó, chị M vay 700 triệu đồng của người quen bằng hợp đồng viết tay. Sau khi đến hạn không trả, người cho vay khởi kiện nhưng phải mất gần một năm để giám định chữ ký, xác minh nhân chứng. Cuối cùng, Tòa án chỉ công nhận một phần nghĩa vụ do không đủ chứng cứ chứng minh việc vay mượn. Tình huống này cho thấy công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng mang lại sự an toàn và giá trị pháp lý vượt trội.
5. Ý nghĩa của công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng
Thực hiện công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng mang lại nhiều lợi ích quan trọng. Thứ nhất, hợp đồng được công chứng đảm bảo tính pháp lý, tránh vô hiệu do vi phạm hình thức. Thứ hai, đây là điều kiện cần để ngân hàng giải ngân và cơ quan đăng ký giao dịch bảo đảm tiếp nhận hồ sơ. Thứ ba, công chứng giúp giảm thiểu tranh chấp, vì công chứng viên kiểm tra tính hợp pháp, xác thực của tài sản và chủ thể giao dịch. Thứ tư, hợp đồng công chứng có giá trị chứng cứ vững chắc, giúp các bên dễ dàng yêu cầu thi hành khi có tranh chấp.
Kết luận
Giữa công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng và hợp đồng vay viết tay tồn tại sự khác biệt rõ rệt về hiệu lực pháp lý và mức độ bảo đảm quyền lợi cho các bên. Nếu hợp đồng viết tay tiềm ẩn rủi ro, khó chứng minh và dễ bị vô hiệu, thì hợp đồng công chứng mang lại sự an toàn, minh bạch và được pháp luật bảo vệ toàn diện. Vì vậy, người vay và bên cho vay nên ưu tiên hình thức công chứng theo quy định mới nhất tại Luật Công chứng 2014 (sửa đổi 2023), Luật Đất đai 2024 và Luật Nhà ở 2023 để bảo vệ tối đa quyền lợi hợp pháp của mình.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
