Thỏa thuận tài sản riêng ảnh hưởng thế nào đến quyền thừa kế?
Thỏa thuận tài sản riêng và thừa kế là một chủ đề ngày càng được nhiều cặp vợ chồng quan tâm trong bối cảnh hiện đại, khi việc quản lý tài sản cá nhân ngày càng rõ ràng và minh bạch. Nhưng liệu thỏa thuận này có thể làm thay đổi quyền thừa kế của các bên liên quan? Bài viết dưới đây sẽ phân tích cụ thể vấn đề này từ góc độ pháp luật Việt Nam.
1. Căn cứ pháp lý điều chỉnh thỏa thuận tài sản riêng và thừa kế
1.1 Thỏa thuận tài sản riêng trong Luật Hôn nhân và Gia đình
Theo Điều 38 và Điều 47 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, vợ chồng có quyền thỏa thuận xác lập tài sản riêng, tài sản chung trước khi kết hôn hoặc trong thời kỳ hôn nhân. Thỏa thuận này phải lập thành văn bản, có công chứng hoặc chứng thực để có giá trị pháp lý.
“Vợ chồng có quyền lựa chọn áp dụng chế độ tài sản theo thỏa thuận…” – Khoản 1 Điều 28 Luật HNGĐ 2014.
1.2 Thừa kế theo Bộ luật Dân sự
Quyền thừa kế được điều chỉnh bởi Bộ luật Dân sự năm 2015, đặc biệt là các quy định tại Điều 609 (quyền của cá nhân đối với tài sản thừa kế) và Điều 651 (thừa kế theo pháp luật).
Điều quan trọng là: chỉ tài sản thuộc quyền sở hữu của người chết mới được đưa vào di sản thừa kế.
2. Ảnh hưởng của thỏa thuận tài sản riêng đến việc chia thừa kế
2.1 Loại trừ tài sản riêng khỏi di sản chung
Nếu vợ chồng có thỏa thuận tài sản riêng bằng văn bản hợp lệ, thì tài sản đó không phải là tài sản chung vợ chồng. Do đó, khi một bên qua đời, tài sản này không được chia thừa kế theo diện tài sản chung.
Ví dụ thực tế: Anh A và chị B lập thỏa thuận tài sản riêng trước khi kết hôn, xác định căn nhà tại Quận 3 là tài sản riêng của anh A. Khi anh A mất, dù chị B và con cái là hàng thừa kế thứ nhất, căn nhà đó không được chia mà vẫn thuộc quyền sử dụng riêng của anh A theo thỏa thuận, trừ khi được đề cập trong di chúc.
2.2 Tránh tranh chấp tài sản riêng và thừa kế sau khi chết
Thỏa thuận rõ ràng ngay từ đầu giúp tránh tranh chấp tài sản thừa kế giữa người vợ/chồng còn sống và các đồng thừa kế khác (con riêng, cha mẹ,…). Đặc biệt hữu ích khi có tài sản lớn như nhà đất, doanh nghiệp hoặc tiền tiết kiệm.
3. Hạn chế và lưu ý khi lập thỏa thuận tài sản riêng liên quan đến thừa kế
3.1 Không thể tước quyền thừa kế hợp pháp tài sản riêng và thừa kế
Dù có thỏa thuận tài sản riêng, nhưng nếu người chết để lại di chúc, hoặc người thừa kế thuộc diện “không phụ thuộc vào nội dung di chúc” (như con chưa thành niên, cha mẹ già yếu…), thì vẫn có quyền nhận phần di sản bắt buộc (Điều 644 BLDS 2015).
3.2 Cần công chứng rõ ràng, hợp pháp tài sản riêng và thừa kế
Thỏa thuận tài sản riêng chỉ có hiệu lực nếu được lập bằng văn bản và được công chứng, chứng thực. Nếu không, tài sản vẫn có thể bị coi là tài sản chung khi tranh chấp phát sinh.
>>> Xem thêm: Sự khác biệt giữa tài sản riêng và tài sản chung trong hôn nhân bạn đã biết chưa? Xem ngay tài sản riêng trong hôn nhân
4. Kết luận
Thỏa thuận tài sản riêng và thừa kế có mối quan hệ mật thiết trong việc xác định quyền sở hữu và phân chia di sản khi một bên qua đời. Việc lập thỏa thuận rõ ràng, minh bạch, có công chứng sẽ giúp giảm thiểu rủi ro pháp lý, bảo vệ tài sản cho các bên và hạn chế tranh chấp về sau.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
