Công chứng văn bản từ chối nhận di sản bằng hình thức trực tuyến có được không?
Trong thời đại chuyển đổi số, việc thực hiện các thủ tục pháp lý trực tuyến đang ngày càng trở nên phổ biến, trong đó có công chứng điện tử. Tuy nhiên, nhiều người thắc mắc liệu công chứng trực tuyến văn bản từ chối nhận di sản có được pháp luật công nhận hay không. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ quy định mới nhất về công chứng trực tuyến, điều kiện áp dụng, cũng như những giới hạn pháp lý khi thực hiện công chứng văn bản từ chối nhận di sản qua hình thức online.
Công chứng trực tuyến văn bản từ chối nhận di sản có được phép không?
Hiện nay, pháp luật chưa cho phép thực hiện công chứng trực tuyến hoàn toàn đối với văn bản từ chối nhận di sản. Theo “Điều 40 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên phải gặp trực tiếp người yêu cầu công chứng, kiểm tra giấy tờ tùy thân và năng lực hành vi dân sự. Điều này nhằm đảm bảo:
Người lập văn bản tự nguyện và đủ năng lực hành vi khi từ chối di sản;
Tránh các hành vi giả mạo, ép buộc hoặc làm giả hồ sơ thừa kế;
Xác minh trực tiếp chữ ký, điểm chỉ và ý chí thực sự của người lập.
Vì vậy, việc chỉ nộp hồ sơ và ký điện tử qua Internet chưa được coi là hợp lệ trong công chứng văn bản từ chối nhận di sản.
Tuy nhiên, pháp luật đang mở hướng thí điểm công chứng điện tử. Một số địa phương (như TP.HCM, Hà Nội) đang triển khai hệ thống công chứng điện tử có kết hợp xác thực bằng chữ ký số, nhưng người yêu cầu vẫn phải xác minh trực tiếp ít nhất một lần tại tổ chức hành nghề công chứng.
Các hình thức hỗ trợ trực tuyến hợp pháp hiện nay
Mặc dù chưa thể công chứng hoàn toàn trực tuyến, người dân vẫn có thể thực hiện một phần thủ tục online, cụ thể:
Đăng ký lịch công chứng trực tuyến: Truy cập website của tổ chức hành nghề công chứng để đặt lịch, tải trước biểu mẫu và khai báo thông tin người lập văn bản.
Gửi hồ sơ điện tử để kiểm tra trước: Nhiều văn phòng công chứng cho phép gửi bản scan giấy tờ như CMND/CCCD, sổ hộ khẩu, di chúc, giấy chứng tử… để công chứng viên xem xét sơ bộ, giúp tiết kiệm thời gian.
Nhận bản sao công chứng điện tử: Sau khi hoàn tất công chứng trực tiếp, người dân có thể yêu cầu nhận thêm bản điện tử có gắn chữ ký số và mã QR xác thực.
Như vậy, dù chưa thể “công chứng trực tuyến văn bản từ chối nhận di sản” hoàn toàn, các bước hỗ trợ online vẫn giúp quá trình này nhanh gọn, minh bạch hơn.
Rủi ro khi thực hiện công chứng trực tuyến không đúng quy định
Nếu tự ý lập và ký văn bản từ chối nhận di sản qua email hoặc nền tảng trực tuyến mà không qua công chứng viên, văn bản đó sẽ không có giá trị pháp lý. Hậu quả có thể bao gồm:
Văn bản bị coi là vô hiệu do vi phạm hình thức bắt buộc (theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015);
Người thừa kế vẫn bị coi là chấp nhận di sản, dẫn đến trách nhiệm tài sản hoặc nghĩa vụ liên quan;
Gây khó khăn trong việc chia thừa kế hoặc đăng ký sang tên tài sản.
Định hướng pháp lý tương lai về công chứng điện tử
Theo “Luật Giao dịch điện tử 2023” và kế hoạch số hóa của Bộ Tư pháp, Việt Nam đang hướng tới xây dựng Cơ sở dữ liệu công chứng quốc gia. Trong tương lai, người dân có thể:
Thực hiện công chứng điện tử hoàn toàn thông qua hệ thống xác thực danh tính quốc gia (VNeID, chữ ký số công dân);
Nhận bản công chứng điện tử có giá trị pháp lý tương đương bản giấy;
Kiểm tra, tra cứu tình trạng văn bản công chứng trực tuyến trên cổng dịch vụ công.
Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay (năm 2025), công chứng viên vẫn phải chứng kiến trực tiếp người lập văn bản từ chối nhận di sản, nên công chứng trực tuyến toàn phần chưa được chấp nhận chính thức.
Lời khuyên khi muốn công chứng văn bản từ chối nhận di sản online
Chỉ thực hiện giao dịch tại tổ chức hành nghề công chứng được cấp phép và có tích hợp hệ thống điện tử hợp pháp;
Không sử dụng các website hoặc dịch vụ “công chứng online nhanh” không thuộc Bộ Tư pháp quản lý;
Chuẩn bị sẵn hồ sơ điện tử hợp lệ (CMND/CCCD, giấy chứng tử, giấy tờ thừa kế…) nếu muốn nộp online trước;
Giữ lại mã định danh hồ sơ công chứng để tra cứu hoặc xác thực sau này.
Kết luận
Hiện nay, công chứng trực tuyến văn bản từ chối nhận di sản chưa được pháp luật Việt Nam cho phép hoàn toàn. Người dân vẫn phải trực tiếp ký kết, xác minh và thực hiện công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng. Tuy nhiên, xu hướng số hóa ngành tư pháp đang mở ra triển vọng lớn cho công chứng điện tử trong tương lai gần, giúp thủ tục trở nên linh hoạt, nhanh chóng và an toàn hơn.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
