Xác nhận hưởng di sản quyền khai thác tài nguyên theo di sản
Khi người để lại di sản có quyền khai thác tài nguyên (như khai thác khoáng sản, khai thác rừng trồng, khai thác mặt nước nuôi trồng thủy sản…), việc xác nhận hưởng di sản trở nên phức tạp hơn so với tài sản thông thường. Do các quyền này gắn với điều kiện pháp lý đặc thù, thủ tục chuyển giao cho người thừa kế cần tuân thủ đúng quy định để đảm bảo hiệu lực. Bài viết dưới đây hướng dẫn chi tiết quy trình công chứng và xác lập quyền khai thác di sản theo pháp luật hiện hành, giúp người thừa kế tránh rủi ro pháp lý. Hiểu đúng về “quyền khai thác di sản” sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc hoàn tất thủ tục và bảo vệ quyền lợi của mình.
1. Khái niệm quyền khai thác di sản theo pháp luật hiện hành
Quyền khai thác tài nguyên là quyền được Nhà nước cho phép cá nhân hoặc tổ chức khai thác một loại tài nguyên nhất định, theo các giấy phép như:
Giấy phép khai thác khoáng sản;
Giấy phép khai thác, sử dụng mặt nước;
Quyền khai thác rừng sản xuất, rừng trồng;
Quyền khai thác thủy sản tại vùng nước được giao.
Theo “Điều 609 Bộ luật Dân sự 2015”, các quyền tài sản hợp pháp của người chết đều có thể để lại thừa kế, trừ trường hợp pháp luật chuyên ngành quy định không được chuyển giao.
Không phải mọi quyền khai thác cũng được tự động chuyển cho người thừa kế. Pháp luật chuyên ngành quy định rõ:
2.1. Quyền khai thác khoáng sản
Theo “Luật Khoáng sản 2010”, giấy phép khai thác khoáng sản không được thừa kế trực tiếp, nhưng tài sản, thiết bị, quyền dự án của doanh nghiệp hoặc hộ kinh doanh trong quá trình khai thác có thể được thừa kế.
2.2. Quyền khai thác rừng trồng
Theo “Luật Lâm nghiệp 2017”, quyền sử dụng rừng sản xuất là rừng trồng được thừa kế như tài sản thông thường nếu đáp ứng điều kiện cấp Giấy chứng nhận.
2.3. Quyền khai thác thủy sản
Giấy phép khai thác thủy sản không được chuyển nhượng hay thừa kế, nhưng “quyền sử dụng mặt nước nuôi trồng” có thể được thừa kế nếu đã được Nhà nước giao và cấp giấy chứng nhận.
2.4. Quyền khai thác tài nguyên gắn với đất
Đối với trường hợp quyền khai thác tài nguyên gắn liền với đất được Nhà nước giao, quyền này có thể thừa kế cùng quyền sử dụng đất (theo “Luật Đất đai 2024”).
3. Hồ sơ xác nhận quyền khai thác di sản
Khi làm thủ tục công chứng văn bản khai nhận quyền khai thác di sản, người thừa kế cần chuẩn bị:
Giấy tờ chứng minh quyền khai thác
Giấy phép khai thác (nếu pháp luật cho phép thừa kế).
Quyết định giao mặt nước/đất/rừng.
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc rừng (nếu có).
>>> Xem thêm: Chọn hình thức nào:Di chúc tại nhà hay tại văn phòng công chứng?
4. Quy trình công chứng xác nhận quyền khai thác di sản
4.1. Nộp hồ sơ tại văn phòng công chứng
Công chứng viên kiểm tra tính hợp lệ của giấy tờ và đối chiếu với quy định chuyên ngành.
4.2. Niêm yết thừa kế tại UBND cấp xã
Theo “Luật Công chứng 2014”, phải niêm yết 15 ngày tại nơi cư trú cuối cùng của người chết.
4.3. Lập văn bản khai nhận quyền khai thác di sản
Ghi rõ nội dung về quyền khai thác, phạm vi, thời hạn và điều kiện tiếp tục thực hiện.
4.4. Ký và nhận văn bản công chứng
Sau khi ký, văn bản có giá trị sử dụng để thực hiện thủ tục tiếp theo với cơ quan Nhà nước.
4.5. Đăng ký chuyển quyền khai thác (nếu luật yêu cầu)
Tùy từng loại tài nguyên:
Đăng ký với Sở Tài nguyên và Môi trường;
Xin điều chỉnh giấy phép;
Khai báo chuyển giao dự án khai thác.
5. Lưu ý pháp lý quan trọng khi thừa kế quyền khai thác
5.1. Giấy phép có thể không được thừa kế
Một số loại giấy phép chỉ cấp cho cá nhân, không chuyển giao thừa kế. Khi đó, người thừa kế chỉ được nhận giá trị tài sản hình thành từ hoạt động khai thác.
5.2. Tiếp tục nghĩa vụ của người để lại di sản
Theo “Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015”, người thừa kế phải thực hiện nghĩa vụ tài chính liên quan đến tài nguyên (thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường…).
5.3. Di sản có tranh chấp phải tạm dừng thực hiện thủ tục
Nếu có tranh chấp giữa các đồng thừa kế, văn phòng công chứng sẽ từ chối giải quyết cho đến khi có kết quả hòa giải hoặc bản án của tòa án.
5.4. Cần đảm bảo điều kiện môi trường
Một số quyền khai thác chỉ tiếp tục được duy trì nếu người thừa kế đáp ứng yêu cầu về năng lực tài chính, kỹ thuật, môi trường theo luật chuyên ngành.
6. Kết luận
Việc xác nhận hưởng di sản quyền khai thác tài nguyên theo di sản đòi hỏi người thừa kế phải hiểu cả pháp luật dân sự và pháp luật chuyên ngành. Khi thực hiện đúng trình tự công chứng và đăng ký chuyển quyền, quyền lợi hợp pháp của người thừa kế sẽ được bảo đảm tối đa. Trường hợp hồ sơ phức tạp hoặc di sản liên quan đến giấy phép khai thác đặc thù, bạn nên tham khảo ý kiến luật sư hoặc công chứng viên để tránh rủi ro không đáng có.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
