Khi thực hiện thủ tục khai nhận hoặc phân chia di sản, nhiều gia đình lo lắng về thời hạn công chứng và sợ rằng quá hạn có thể khiến hồ sơ bị từ chối hoặc phát sinh tranh chấp. Trên thực tế, pháp luật có quy định về thời hạn giải quyết của tổ chức công chứng, thời hạn niêm yết di sản và cả thời hạn liên quan đến quyền thừa kế của các bên. Hiểu rõ các mốc thời gian này giúp người thừa kế chủ động nộp hồ sơ, tránh thiếu sót và rủi ro pháp lý. Bài viết dưới đây phân tích toàn diện các loại thời hạn liên quan đến công chứng giấy tờ nhận di sản theo quy định hiện hành.
1. Căn cứ pháp lý về thời hạn trong thủ tục công chứng di sản
Một số căn cứ quan trọng bao gồm:
“Luật Công chứng 2014”: quy định thời hạn giải quyết hồ sơ, niêm yết thừa kế, quyền xác minh của công chứng viên.
“Bộ luật Dân sự 2015”: quy định thời hiệu yêu cầu chia di sản, từ chối nhận di sản, hàng thừa kế.
“Luật Đất đai 2024” và nghị định liên quan: áp dụng với trường hợp tài sản thừa kế là quyền sử dụng đất.
Các văn bản này tạo thành cơ sở xác định cụ thể từng thời hạn trong hồ sơ thừa kế.
2. Thời hạn giải quyết hồ sơ của tổ chức hành nghề công chứng
Theo “Điều 43 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên phải giải quyết việc công chứng ngay trong ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Nếu hồ sơ phức tạp cần xác minh hoặc giám định, thời hạn có thể kéo dài nhưng:
Không quá 02 ngày làm việc;
Trường hợp đặc biệt: không quá 10 ngày làm việc.
Thời hạn này không tính thời gian niêm yết, vì niêm yết là thủ tục riêng biệt.
3. Thời hạn niêm yết thừa kế 15 ngày – mốc bắt buộc
Theo “Điều 18 Luật Công chứng 2014”, văn bản khai nhận hoặc phân chia di sản phải được niêm yết ít nhất 15 ngày tại:
UBND cấp xã nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản, hoặc
UBND cấp xã nơi có bất động sản.
Thời hạn 15 ngày được tính theo ngày dương lịch, kể cả ngày nghỉ, ngày lễ. Khi hết hạn niêm yết:
Nếu không có phản hồi → công chứng tiếp tục;
Nếu có khiếu nại → tạm ngừng hoặc từ chối công chứng.
Đây là thời hạn cứng, không được rút ngắn.
4. Thời hiệu yêu cầu chia di sản – yếu tố quan trọng khi làm hồ sơ
Nhiều người lầm tưởng làm hồ sơ thừa kế phải đúng thời hạn sau khi người chết mất. Thực tế, pháp luật quy định thời hiệu chứ không phải “thời hạn lập hồ sơ”.
Sau thời hiệu, di sản sẽ thuộc về người đang quản lý hoặc thuộc Nhà nước (tùy từng trường hợp). Do đó, người thừa kế nên thực hiện thủ tục công chứng trong thời hiệu, để tránh mất quyền nhận di sản.
Theo “Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015”, người thừa kế muốn từ chối nhận di sản phải thực hiện trong 06 tháng kể từ thời điểm mở thừa kế. Nếu quá thời hạn này mà không từ chối, người thừa kế được xem là mặc định chấp nhận di sản.
Thông tin này ảnh hưởng trực tiếp đến nội dung văn bản khai nhận di sản tại tổ chức công chứng.
6. Thời hạn đăng ký quyền sở hữu sau công chứng
Sau khi công chứng văn bản khai nhận, người thừa kế phải thực hiện thủ tục đăng ký biến động tài sản.
6.1. Đối với nhà đất
Theo “Luật Đất đai 2024”, thời hạn đăng ký biến động:
Không quá 15 ngày kể từ khi phát sinh quyền sở hữu.
Việc chậm đăng ký có thể bị xử phạt vi phạm hành chính.
6.2. Đối với tài sản khác (ô tô, xe máy, chứng khoán, ngân hàng…)
Thời hạn thực hiện tùy theo quy định của cơ quan chuyên ngành (Công an, Sở Giao dịch chứng khoán, ngân hàng…).
7. Các yếu tố có thể kéo dài thời hạn công chứng
Dù pháp luật quy định thời hạn rõ ràng, thực tiễn có thể phát sinh kéo dài do:
7.1. Hồ sơ thiếu, phải xác minh thêm
Ví dụ: thiếu giấy khai sinh, thiếu chứng từ tài sản, thiếu chứng nhận hôn nhân.
7.2. Có tranh chấp hoặc khiếu nại trong thời gian niêm yết
UBND phường thông báo có đơn phản ánh → công chứng viên tạm dừng.
7.3. Tài sản có vướng mắc pháp lý
Nhà đất chưa có sổ;
Di sản bị kê biên, đang thế chấp;
Di chúc chưa rõ ràng, có dấu hiệu vô hiệu.
7.4. Người thừa kế ở xa, phải ủy quyền hoặc ký riêng
Trường hợp người thừa kế ở nước ngoài sẽ kéo dài đáng kể.
8. Giải pháp rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ thừa kế
Để đảm bảo thực hiện đúng thời hạn công chứng, người thừa kế nên:
Chuẩn bị đầy đủ giấy tờ: hộ tịch, giấy tờ nhân thân, giấy tờ tài sản;
Kiểm tra tranh chấp trước khi nộp hồ sơ;
Xác định đúng hàng thừa kế, liệt kê đầy đủ người liên quan;
Xin trích xuất cư trú và các thông tin thay thế nhằm tránh phải bổ sung nhiều lần;
Thống nhất nội bộ gia đình để tránh tranh chấp trong thời gian niêm yết.
9. Kết luận
Thủ tục công chứng giấy tờ nhận di sản bao gồm nhiều loại thời hạn công chứng và thời hiệu khác nhau, trong đó quan trọng nhất là thời hạn niêm yết 15 ngày, thời hạn giải quyết hồ sơ của công chứng viên và thời hiệu yêu cầu chia di sản. Nắm rõ từng mốc thời gian giúp người thừa kế chủ động chuẩn bị, tránh kéo dài tiến độ và hạn chế rủi ro pháp lý. Việc phối hợp chặt chẽ với tổ chức công chứng và chuẩn bị hồ sơ đầy đủ là yếu tố quyết định giúp hồ sơ hoàn tất nhanh chóng.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
