Công chứng văn bản nhận di sản là quyền sở hữu tác phẩm
Trong bối cảnh kinh tế sáng tạo ngày càng phát triển, quyền sở hữu tác phẩm không chỉ mang giá trị tinh thần mà còn là tài sản có giá trị kinh tế lớn. Khi tác giả qua đời, việc xác lập và công chứng văn bản nhận “di sản tác phẩm” trở thành cơ sở pháp lý quan trọng để người thừa kế tiếp tục khai thác, bảo vệ quyền lợi hợp pháp. Tuy nhiên, do đặc thù của quyền tác giả, thủ tục thừa kế loại tài sản này có nhiều điểm khác biệt so với tài sản hữu hình. Bài viết dưới đây phân tích chi tiết quy trình công chứng văn bản nhận di sản là quyền sở hữu tác phẩm theo pháp luật hiện hành.
1. Quyền sở hữu tác phẩm có được xác định là di sản thừa kế không?
Theo “Điều 609 Bộ luật Dân sự 2015”, quyền tài sản của cá nhân là đối tượng được thừa kế. Quyền sở hữu tác phẩm bao gồm quyền tác giả và quyền liên quan, được pháp luật bảo hộ theo “Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi, bổ sung năm 2022”.
Cần phân biệt rõ:
Quyền nhân thân của tác giả (quyền đặt tên tác phẩm, đứng tên thật hoặc bút danh…) gắn liền với cá nhân và không được thừa kế, trừ quyền công bố tác phẩm trong một số trường hợp theo luật định.
Quyền tài sản đối với tác phẩm (quyền sao chép, phân phối, truyền đạt, cho thuê, khai thác thương mại…) được xác định là di sản tác phẩm và được thừa kế.
2. Các loại tác phẩm thường phát sinh di sản thừa kế
Trong thực tiễn công chứng, di sản tác phẩm thường phát sinh từ các loại hình sau:
Tác phẩm văn học, sách, giáo trình, kịch bản;
Tác phẩm mỹ thuật, nhiếp ảnh;
Tác phẩm âm nhạc, điện ảnh;
Phần mềm máy tính, tác phẩm số;
Tác phẩm khoa học, công trình nghiên cứu.
Các quyền tài sản đối với những tác phẩm này có thể được chuyển giao cho người thừa kế thông qua văn bản công chứng hợp pháp.
Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế theo pháp luật.
4.3. Giấy tờ tùy thân của người thừa kế
5. Quy trình công chứng văn bản nhận di sản là quyền sở hữu tác phẩm
5.1. Tiếp nhận và kiểm tra hồ sơ
Công chứng viên kiểm tra tư cách người để lại di sản, tình trạng pháp lý của tác phẩm và phạm vi quyền tài sản được thừa kế.
5.2. Xác định phạm vi di sản tác phẩm
Phải làm rõ nội dung quyền tài sản được hưởng, thời hạn bảo hộ còn lại và khả năng khai thác thương mại của tác phẩm.
5.3. Niêm yết việc nhận di sản
Theo “Luật Công chứng 2014”, việc khai nhận di sản phải được niêm yết công khai tại UBND cấp xã nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản trong thời hạn 15 ngày.
5.4. Lập văn bản nhận di sản
Văn bản công chứng phải thể hiện rõ:
Thông tin tác phẩm;
Phạm vi quyền tài sản được thừa kế;
Người nhận di sản;
Cam kết không tranh chấp.
5.5. Ký và nhận văn bản công chứng
Sau khi ký, văn bản có giá trị pháp lý làm căn cứ xác lập quyền sở hữu di sản tác phẩm.
Sau khi hoàn tất công chứng, người thừa kế có thể:
Đăng ký thay đổi chủ thể quyền tác giả tại Cục Bản quyền tác giả;
Ký kết hợp đồng khai thác, chuyển nhượng quyền tác giả;
Yêu cầu xử lý hành vi xâm phạm quyền tác giả nếu phát sinh.
Văn bản công chứng là căn cứ quan trọng để các cơ quan quản lý nhà nước và đối tác công nhận quyền của người thừa kế.
7. Nghĩa vụ tài chính và trách nhiệm pháp lý
Theo “Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015”, người thừa kế di sản tác phẩm phải thực hiện các nghĩa vụ tài chính của người để lại di sản trong phạm vi di sản nhận được, bao gồm:
Nghĩa vụ thuế phát sinh từ việc khai thác tác phẩm;
Nghĩa vụ theo hợp đồng sử dụng tác phẩm còn hiệu lực;
Trách nhiệm liên quan đến tranh chấp quyền tác giả (nếu có).
8. Một số lưu ý pháp lý quan trọng
Không phải toàn bộ quyền liên quan đến tác phẩm đều được thừa kế.
Trường hợp tác phẩm đồng tác giả, di sản chỉ là phần quyền của người chết.
Nếu di chúc không rõ phạm vi quyền tác giả, cần giải thích theo quy định pháp luật.
Công chứng viên có quyền từ chối nếu không đủ căn cứ xác định di sản tác phẩm.
Kết luận
Công chứng văn bản nhận di sản là quyền sở hữu tác phẩm là bước pháp lý then chốt để bảo đảm quyền lợi của người thừa kế trong lĩnh vực sáng tạo. Việc thực hiện đúng quy trình không chỉ giúp xác lập rõ ràng di sản tác phẩm mà còn tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho việc khai thác, bảo vệ và chuyển giao quyền tác giả. Trong các trường hợp phức tạp, người thừa kế nên tham vấn công chứng viên hoặc luật sư chuyên sâu về sở hữu trí tuệ để hạn chế rủi ro pháp lý.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
