Cách chứng minh năng lực hành vi dân sự khi công chứng văn bản từ chối nhận di sản
Trong quá trình công chứng, một trong những yếu tố quan trọng để xác định tính hợp lệ của văn bản từ chối nhận di sản là năng lực hành vi dân sự của người lập. Nếu người từ chối di sản không có hoặc bị hạn chế năng lực hành vi, văn bản có thể bị tuyên vô hiệu. Vậy làm thế nào để chứng minh năng lực hành vi dân sự khi công chứng từ chối di sản? Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết quy định pháp luật và hướng dẫn cụ thể cho từng trường hợp.
Cơ sở pháp lý về năng lực hành vi dân sự khi công chứng
Theo Điều 19 và Điều 20 Bộ luật Dân sự 2015, năng lực hành vi dân sự là khả năng của cá nhân bằng hành vi của mình xác lập, thực hiện quyền và nghĩa vụ dân sự.
Người thành niên (từ đủ 18 tuổi trở lên) có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, trừ trường hợp bị Tòa án tuyên mất hoặc hạn chế năng lực hành vi.
Người từ đủ 6 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi chỉ có năng lực hành vi một phần, cần có người đại diện đồng ý hoặc thực hiện thay.
Người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi hoặc người bị hạn chế năng lực hành vi không thể tự mình xác lập giao dịch, bao gồm cả việc lập văn bản từ chối nhận di sản.
Công chứng viên có nghĩa vụ kiểm tra, xác định năng lực hành vi dân sự của người yêu cầu công chứng theo Điều 37 Luật Công chứng 2014.
Vì sao phải chứng minh năng lực hành vi dân sự khi công chứng từ chối di sản
Việc chứng minh năng lực hành vi dân sự là bước bắt buộc nhằm:
Đảm bảo tính tự nguyện và hợp pháp của việc từ chối di sản.
Ngăn ngừa gian dối, cưỡng ép hoặc giả mạo chữ ký trong quá trình công chứng.
Bảo vệ quyền lợi của người thừa kế và tránh phát sinh tranh chấp sau này.
Nếu không chứng minh được năng lực hành vi dân sự, công chứng viên có quyền từ chối công chứng hoặc tạm dừng tiếp nhận hồ sơ cho đến khi có căn cứ xác minh rõ ràng.
Cách chứng minh năng lực hành vi dân sự khi công chứng văn bản từ chối nhận di sản
Đối với người thành niên có đầy đủ năng lực hành vi
Người lập chỉ cần xuất trình giấy tờ tùy thân hợp lệ, bao gồm:
Căn cước công dân hoặc hộ chiếu còn giá trị sử dụng;
Đối với người bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự
Theo Điều 24 và 25 Bộ luật Dân sự 2015, các trường hợp này phải có người đại diện hợp pháp (giám hộ hoặc người được Tòa án chỉ định).
Hồ sơ cần có:
Quyết định của Tòa án tuyên bố mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự;
Giấy tờ chứng minh tư cách người giám hộ;
Văn bản đồng ý hoặc thực hiện công chứng thay của người giám hộ.
Người mất năng lực hành vi dân sự không thể tự lập văn bản từ chối di sản, trừ khi được người đại diện hợp pháp thực hiện theo quy định.
Trách nhiệm của công chứng viên khi xác minh năng lực hành vi dân sự
Theo Điều 7 Luật Công chứng 2014, công chứng viên có nghĩa vụ:
Tự mình kiểm tra, xác định năng lực hành vi dân sự của người yêu cầu công chứng;
Từ chối công chứng nếu phát hiện người yêu cầu không đủ năng lực hành vi hoặc bị ép buộc, lừa dối;
Lưu hồ sơ xác minh (giấy tờ y tế, biên bản làm việc, hình ảnh xác nhận…) để chứng minh tính hợp pháp của quá trình công chứng.
Nếu công chứng viên không kiểm tra đầy đủ năng lực hành vi dân sự, dẫn đến hậu quả pháp lý, họ có thể bị xử lý kỷ luật, bồi thường thiệt hại hoặc thậm chí bị thu hồi thẻ hành nghề.
Một số lưu ý thực tiễn khi chứng minh năng lực hành vi dân sự
Nếu người lập văn bản đang điều trị bệnh tâm thần, đột quỵ hoặc bệnh ảnh hưởng đến nhận thức, cần giấy xác nhận y tế mới nhất.
Khi công chứng viên nghi ngờ có dấu hiệu giả mạo hoặc ép buộc, nên mời nhân chứng hoặc người thân đi cùng để xác nhận.
Tổ chức hành nghề công chứng nên ghi hình, lưu hồ sơ chi tiết để tránh tranh chấp về sau.
Kết luận
Việc chứng minh năng lực hành vi dân sự khi công chứng từ chối di sản không chỉ là yêu cầu bắt buộc của pháp luật mà còn là biện pháp bảo đảm quyền thừa kế hợp pháp của người dân. Mỗi cá nhân nên chuẩn bị đầy đủ giấy tờ chứng minh, đồng thời chọn tổ chức hành nghề công chứng uy tín để được hướng dẫn, xác minh đúng quy trình, tránh rủi ro về hiệu lực pháp lý của văn bản sau này.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
