Thủ tục cưỡng chế công trình xây dựng lấn chiếm đất

Tình trạng xây dựng công trình trái phép, đặc biệt là công trình lấn chiếm đất, diễn ra ngày càng phổ biến tại nhiều địa phương. Để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật và quyền lợi hợp pháp của các bên, Nhà nước có quy định rõ ràng về thủ tục cưỡng chế công trình lấn chiếm đất. Bài viết sau đây sẽ phân tích chi tiết căn cứ pháp lý, quy trình thực hiện và những lưu ý quan trọng cho người dân.

>>> Xem thêm: Có thể yêu cầu văn phòng công chứng đến nhà để công chứng không?

1. Cơ sở pháp lý về cưỡng chế công trình lấn chiếm đất

Các quy định liên quan đến cưỡng chế được nêu trong:

Luật Đất đai 2013 (Điều 208, 209).
Nghị định 91/2019/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai.
Nghị định 166/2013/NĐ-CP quy định về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính.
Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 (sửa đổi, bổ sung 2020).

Theo đó, hành vi lấn chiếm đất để xây dựng công trình trái phép bị xử phạt hành chính, buộc khôi phục hiện trạng và có thể áp dụng biện pháp cưỡng chế nếu người vi phạm không tự nguyện chấp hành.

>>> Xem thêm: Rủi ro thường gặp khi dùng dịch vụ sang tên sổ đỏ giá rẻ

2. Khi nào bị cưỡng chế công trình lấn chiếm đất?

Người dân, tổ chức có thể bị cưỡng chế khi:

Xây dựng trên đất không được giao, cho thuê hoặc được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Xây dựng vượt ranh giới, lấn sang đất công, đất liền kề hoặc đất đã có chủ sở hữu hợp pháp.
Không tự nguyện tháo dỡ, khắc phục hậu quả sau khi có quyết định xử phạt và yêu cầu khắc phục từ cơ quan có thẩm quyền.

>>> Xem thêm: Chi phí thực hiện công chứng di chúc tại Hà Nội là bao nhiêu?

3. Thẩm quyền ra quyết định cưỡng chế

Theo Điều 86 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012:

Chủ tịch UBND cấp huyện, cấp tỉnh có thẩm quyền ban hành quyết định cưỡng chế.
Cơ quan tài nguyên và môi trường, công an, và các lực lượng chức năng sẽ phối hợp để tổ chức thi hành quyết định cưỡng chế.

4. Thủ tục cưỡng chế công trình lấn chiếm đất

Bước 1: Lập biên bản vi phạm

Khi phát hiện hành vi lấn chiếm đất xây dựng công trình, cơ quan chức năng (thường là Thanh tra xây dựng, UBND xã/phường) tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính.

>>> Xem thêm: Lấn chiếm đất đai – Những tranh chấp điển hình tại nông thôn

Xem thêm: Tổ chức hành nghề công chứng được phép lưu giữ di chúc trong bao lâu?

Bước 2: Ra quyết định xử phạt và yêu cầu khắc phục

Người vi phạm sẽ nhận quyết định xử phạt (phạt tiền, buộc tháo dỡ công trình, khôi phục tình trạng đất ban đầu).

Bước 3: Ra quyết định cưỡng chế (nếu không tự nguyện chấp hành)

Nếu hết thời hạn tự khắc phục mà người vi phạm không thực hiện, cơ quan có thẩm quyền sẽ ban hành quyết định cưỡng chế công trình lấn chiếm đất.
Quyết định này phải ghi rõ thời gian, địa điểm cưỡng chế, lý do cưỡng chế, và lực lượng tham gia.

Bước 4: Tổ chức cưỡng chế

Thông báo cưỡng chế phải gửi cho người vi phạm ít nhất 3 ngày trước khi tiến hành.
Việc cưỡng chế có thể bao gồm: tháo dỡ công trình, giải tỏa vật kiến trúc, thu hồi đất bị lấn chiếm.

5. Quyền và nghĩa vụ của người bị cưỡng chế

Người bị cưỡng chế có quyền:

Khiếu nại hoặc khởi kiện quyết định cưỡng chế nếu cho rằng quyết định không đúng pháp luật.
Được giám sát quá trình cưỡng chế để tránh thiệt hại tài sản không liên quan.

Đồng thời, người vi phạm có nghĩa vụ:

Hợp tác với lực lượng chức năng.
Chịu mọi chi phí tổ chức cưỡng chế (theo Điều 86 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012).

6. Mức xử phạt hành chính liên quan đến xây dựng lấn chiếm đất

Theo Nghị định 91/2019/NĐ-CP:

Phạt tiền từ 10 triệu đến 500 triệu đồng, tùy diện tích đất bị lấn chiếm.
Buộc trả lại đất đã lấn chiếm, khôi phục hiện trạng ban đầu.
Trường hợp không chấp hành, sẽ bị cưỡng chế và truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng.

7. Lưu ý khi thực hiện thủ tục cưỡng chế

Việc cưỡng chế phải đảm bảo công khai, minh bạch, đúng trình tự.
Người dân có thể mời luật sư hoặc lập vi bằng để ghi nhận sự việc, đảm bảo quyền lợi hợp pháp.
Nếu công trình nằm trên phần đất đang có tranh chấp, việc cưỡng chế sẽ tạm hoãn cho đến khi có kết quả giải quyết tranh chấp.

8. Kết luận

Thủ tục cưỡng chế công trình lấn chiếm đất là biện pháp bắt buộc nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của Nhà nước và người dân, đồng thời duy trì trật tự trong quản lý đất đai. Để tránh bị cưỡng chế, cá nhân và tổ chức cần tìm hiểu kỹ pháp luật trước khi xây dựng, đồng thời tuân thủ đúng các quy định về đất đai và xây dựng.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Xem thêm: Công chứng hợp đồng thuê nhà có giúp giải quyết tranh chấp tốt hơn?

Các bài viết liên quan:

>>> Có nên mua chung cư tái định cư? – Góc nhìn pháp lý và thực tế

>>> Chung cư 50 năm hết hạn – Chủ sở hữu có được bồi thường?

>>> Công chứng là gì? Tất tần tật thông tin về công chứng mà bạn cần biết

>>> Phí công chứng tại nhà 0 đồng từ Văn phòng công chứng uy tín

>>> Văn phòng công chứng tư nhân là gì? Có gì khác công chứng nhà nước?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.